Organy samorządu terytorialnego pełnią pierwszoplanową rolę w ochronie ludności. Do ich zadań należą: zapewnienie bezpieczeństwa, wykrywanie i rozpoznawanie zagrożeń, zapewnienie warunków do ochrony ludności. Są też odpowiedzialne za ostrzeganie i alarmowanie ludności o zagrożeniach, tworzenie zasobów ochrony ludności oraz przygotowanie ich do funkcjonowania jako obrony cywilnej w czasie stanu wojennego lub wojny. Ustawa z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej (Dz. U. z 2024 r., poz. 1907) jest kluczowym elementem budowania jednego z ważniejszych komponentów bezpieczeństwa państwa, czyli obrony cywilnej.

 Zgodnie z art. 9 ust. 1 Ustawy z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej (Dz. U. z 2024 r., poz. 1907)  Organami ochrony ludności są:

1)  terytorialne organy ochrony ludności:

a) wójt (burmistrz, prezydent miasta),

b) starosta,

c) wojewoda,

d) minister właściwy do spraw wewnętrznych.

2) pozostałe organy ochrony ludności:

a) marszałek województwa,

b) minister kierujący działem administracji rządowej, któremu podlegają lub przez którego są nadzorowane:

– podmioty ochrony ludności,

– organy obsługiwane przez podmioty ochrony ludności.

Ochrona ludności – co to znaczy?

To system, który składa się z organów administracji publicznej. Wykonują one zadania, by zapewnić bezpieczeństwo ludności przez ochronę życia i zdrowia ludzi, mienia, infrastruktury niezbędnej dla zaspokojenia potrzeb bytowych, dóbr kultury i środowiska w sytuacji zagrożenia. Współtworzą go także podmioty wykonujące te zadania oraz siły i środki przeznaczone do ich realizacji.

Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, w celu uporządkowania istniejącego stanu prawnego, wprowadza również definicje m.in. zasobów ochrony ludności, oceny ryzyka (zdefiniowanego w sposób odmienny niż na potrzeby zarządzania kryzysowego), zagrożenia, społecznej odporności oraz pomocy doraźnej i pomocy humanitarnej.